Trên lãnh thổ đất nước Việt Nam có hàng trăm tộc họ, trong đó, 10 dòng họ lớn nhất Việt Nam đã chiếm đến gần 90% dân số cả nước. Đang đứng ở vị trí thứ sáu trong những dòng họ phổ biến nhất chính là họ Phan với khoảng trên ba triệu đồng bào, chiếm 4,5% dân số nước ta.

Lịch sử của dòng họ Phan Việt Nam bắt đầu từ hàng ngàn năm về trước. Chuyện xưa kể rằng, vào thời Hùng Vương thứ 18, ở đất Ái Châu (thuộc vùng sông Mã, Thanh Hóa) có ông Phan Tây Nhạc, là Lạc tướng trong triều đình Văn Lang, được phong là Tây Nhạc Đại Vương. Hiện nay có đền thờ ông ở làng Hòe Thị, phường Xuân Phương, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Từ những ghi chép về ông Phan Tây Nhạc trong các bộ chính sử thì có thể khẳng định dòng dõi họ Phan ở Việt Nam có từ thời Hùng Vương thứ 18, và ông Phan Tây Nhạc chính là Thủy tổ của dòng họ này. Từ đó, dòng họ đã trải qua đủ mọi thăng trầm của lịch sử dân tộc, góp công khai sơn phá thạch, mở rộng đất đai, chống ngoại xâm, gìn giữ và phát triển đất nước. Những trang sử vàng đã ghi nhận và vinh danh rất nhiều người con ưu tú, nhân tài hào kiệt mang dòng máu họ Phan Việt Nam, họ là những danh nhân, văn thần, võ tướng, nhà khoa bảng, nhà bác học, chiến sĩ cộng sản xuất sắc đã góp phần làm rạng danh dòng họ, rạng danh Tổ quốc Việt Nam.

Thời nhà Lý có Thiền sư Phan Trường Nguyên, quê ở làng Trường Nguyên, huyện Tiên Du, tỉnh Hà Bắc (nay thuộc tỉnh Bắc Ninh). Thiền sư là một người hay chữ có tiếng được Vua Lý Anh Tông vời vào kinh, nhưng Thiền sư đã khéo léo từ chối vinh hoa bổng lộc để ẩn cư, tu đạo tại chùa Sóc Thiên Vương, thuộc huyện Sóc Sơn, Hà Nội ngày nay. Thiền sư viên tịch vào lúc 56 tuổi tại nơi tu hành, để lại sự kính nể lớn trong chư tăng Phật giáo. Vào cuối đời Lý có ông Phan Lân ở Thái Bình đã có công giúp đỡ Hoàng tử Lý Sảm (tức Vua Lý Huệ Tông sau này) nên đã được phong là Thượng tướng quân, chỉ huy một đạo quân triều đình.

Trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn có một danh tướng tài ba là khai quốc công thần của nhà Hậu Lê, người đã kề vai sát cánh cùng Vua Lê Thái Tổ trong những năm tháng chiến đấu gian khổ, đó là Tướng quân Phan Vân. Ông là người góp công lớn làm nên chiến thắng của các chiến dịch tiến công Nghệ An, vây hãm thành Trà Lân, hạ thành Diễn Châu, tạo tiền đề cho nghĩa quân tiến công ra Bắc giải phóng hoàn toàn đất nước. Đến khi định công, Vua Lê phong cho Phan Vân tước Bái Dương Hầu. Trong triều đình nhà Lê lúc bấy giờ còn có một danh thần nổi tiếng là Phan Phu Tiên. Ông vốn thi đỗ Tiến sĩ cuối thời Trần, đến khi Vua Lê Thái Tổ lập quốc tiếp tục tổ chức khoa thi tuyển chọn nhân tài, ông đi thi một lần nữa và đứng thứ ba trong số những người đỗ đạt. Phan Phu Tiên đã góp công khôi phục phần nào văn hóa Lý - Trần đã bị giặc Minh cướp phá, đốt hủy trong những năm tháng Đại Việt bị nhà Minh đô hộ.

Truyền thống yêu nước là niềm tự hào lớn lao của dòng họ Phan. Minh chứng rõ nhất là họ Phan có đến 3 trong 4 nhân vật tiêu biểu của phong trào ái quốc cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX được Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc đến, gồm Hoàng Hoa Thám, Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh. Bên cạnh ba nhà yêu nước xuất sắc ấy, trong thời hiện đại, họ Phan còn có rất nhiều nhân vật nổi tiếng khác. Đầu tiên phải kể đến “ba anh em họ Phan” là Lê Đức Thọ (tên thật là Phan Đình Khải), Đinh Đức Thiện (tên thật là Phan Đình Dinh) và Mai Chí Thọ (tên thật là Phan Đình Đống)là những chính trị gia, nhà quân sự có công lao to lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Hay cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, tên khai sinh là Phan Văn Hòa, người được mệnh danh là vị “kiến trúc sư trưởng” của công trình thế kỷ Đường dây 500kV Bắc - Nam, đặt nền móng cho nền kinh tế Việt Nam phát triển bền vững trong tương lai. Họ Phan là một trong những dòng họ có nhiều tấm gương Anh hùng, Liệt sĩ, Mẹ Việt Nam anh hùng như Liệt sĩ Phan Đình Giót - người đã dùng thân mình lấp lỗ châu mai trong trận mở đầu chiến dịch Điện Biên Phủ 1954; Liệt sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Phan Thị Ràng - người là nguyên mẫu của nhân vật “Chị Sứ” trong tác phẩm Hòn Đất của nhà văn Anh Đức, nổi bật với phẩm chất anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang… Bên cạnh đó là hơn 100 Liệt sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân mang họ Phan đã được Đảng và Nhà nước vinh danh, tên tuổi của nhiều vị đã được đặt cho những con đường, tuyến phố, trường học ở nhiều địa phương trên cả nước để nhân dân Việt Nam đời đời ghi nhớ công ơn.

Đó là những đặc điểm và những truyền thống quý báu của dòng họ Phan - một trong những dòng họ có bề dày lịch sử và truyền thống lâu đời, đã ghi dấu ấn đậm nét trong nhiều giai đoạn phát triển của đất nước. 

Để tiếp cận nhiều thông tin hơn về lịch sử, truyền thống và những thành tựu của họ Phan, mời bạn khám phá Thư viện số Phan Tộc trên nền tảng Ngân hàng Di sản số DJC (DJC HBank).

--------------oOo--------------

Khi đăng ký tài khoản Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC tại đây, bạn có cơ hội được: 

• Bình luận, đóng góp ý kiến và giao lưu cùng tác giả.
• Sở hữu ngay báo cáo quản trị cá nhân và blog riêng.
• Truy cập không giới hạn sách, truyện, tài liệu học tập và giải trí thú vị, đa dạng, đa lĩnh vực.

Thông tin về Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC (HBank DJC):

1. Link Web djc.vn
2. Link Tải App iOS 
3. Link Tải App Android
4. Profile HBank
5. Giải thưởng Heritage Brand Review Award

☎️ Hotline: 0369 049 868 | 0335 609 868 

💌 Email: info@djc.vn