Họ Phạm - Dòng họ có 10 người là thân mẫu của nhà vua

03/03/2025 | 182 lượt xem | DBI

Họ Phạm Việt Nam là một trong những dòng họ nổi tiếng bậc nhất ở Việt Nam. Lịch sử phát triển của dòng họ Phạm cũng gắn liền với từng giai đoạn lịch sử Việt Nam từ thượng cổ đến nay. Trong suốt chiều dài lịch sử ấy, dòng họ này đều có những đóng góp to lớn vào công cuộc mở mang bờ cõi, bảo vệ quê hương, bảo tồn và phát triển những tinh hoa văn hóa của dân tộc, duy trì và phát triển giống nòi của họ tộc.

Họ Phạm là một họ thuộc vùng Văn hóa Đông Á và rất phổ biến ở Việt Nam. Theo số liệu điều tra dân số, họ Phạm là dòng họ lớn thứ tư ở Việt Nam, trải đều từ Bắc chí Nam. Trong số 54 dân tộc anh em của Việt Nam, có đến sáu dân tộc có người mang họ Phạm. Đó là các dân tộc Kinh, Mường, Tày, Hoa, Khmer và Thái. Cội nguồn của dòng họ Phạm phần lớn là từ cộng đồng dân tộc Việt trong tộc Bách Việt của nước Văn Lang - Âu Lạc xưa, một bộ phận nhỏ khác là từ các luồng di dân từ các tỉnh miền Nam Trung Quốc nước ta và được đồng hóa với dân bản địa, bên cạnh đó là do từ các dòng họ khác đổi sang.

Trong tiếng Phạn cổ, từ “Phạm” có nghĩa là “Thủ lĩnh”. Tuy nhiên, lịch sử hơn 4.000 năm của nước Việt lại không ghi nhận người họ Phạm nào lên ngôi thiên tử. Mặc dù chưa một lần có người làm vua, nhưng họ Phạm vẫn được mệnh danh là “Dòng họ lương đống của xã tắc”, bởi trong lịch sử, ở bất cứ triều đại nào, thời kỳ nào cũng đều có những danh nhân họ Phạm có công với đất nước, mang trong mình tinh thần yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, tên tuổi được lưu danh sử sách.

Trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược của Việt Nam, “Tiếng bom Sa Diện” của nhà cách mạng Phạm Hồng Thái đã gây chấn động dư luận thế giới, thôi thúc tinh thần yêu nước của cả nhân dân cả nước.

Thời xưa có các danh tướng họ Phạm tên tuổi lừng lẫy như Phạm Tu - Khai quốc công thần nhà Tiền Lý, Phạm Ngũ Lão - một trong “Ngũ hổ tướng” của nhà Trần, anh hùng chống giặc Mông - Nguyên, hay một danh tướng nổi tiếng mà ít người biết rằng ông mang họ Phạm, đó là Yết Kiêu, tên thật là Phạm Hữu Thế. Các văn thần có Phạm Kính Ân, Phạm Sư Mạnh, Phạm Tông Mại, Phạm Công Trứ, Phạm Phú Thứ… đều là những bậc công thần của các triều đại Lý, Trần, Lê, Nguyễn.

Trong lịch sử phong kiến, có đến 10 bà mẹ họ Phạm đã sinh ra các vị vua, tiêu biểu có thể kể đến bà Phạm Thị Ngọc Trần sinh ra Vua Lê Thái Tông; hay mẹ đẻ của Vua Tự Đức là Từ Dụ Thái hậu, tên thật là Phạm Thị Hằng, người được sử sách ca ngợi là người hiền đức xưa nay hiếm có, tên của bà được đặt cho một bệnh viện Phụ sản lớn nhất ở Thành phố Hồ Chí Minh (do bị đọc sai lâu ngày nên viết sai thành Từ Dũ).

Trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao, họ Phạm cũng có những con người kiệt xuất như Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Cố Thủ tướng Phạm Hùng, “Huyền thoại tình báo” Phạm Xuân Ẩn, Nhà ngoại giao xuất sắc Phạm Văn Cương (được biết đến với tên gọi Nguyễn Cơ Thạch)...

Trong tôn giáo, tín ngưỡng, người Việt Nam có tục tôn thờ “Tứ bất tử” là bốn vị Thánh huyền thoại được nhân dân tôn vinh. Trong đó, Mẫu Liễu Hạnh - vị Thánh mẫu đứng đầu trong Tứ phủ của Đạo Mẫu Việt Nam, tương truyền tên thật của bà là Phạm Tiên Nga.

Về khoa cử, họ Phạm cũng là một dòng họ giàu truyền thống. Trong lịch sử khoa bảng nước nhà, đã có đến hơn 200 vị đại khoa mang họ Phạm được ghi danh trên bảng vàng. Trong đó, nổi bật nhất là ba Trạng nguyên, năm vị Bảng nhãn, bốn vị Thám hoa.

Những người họ Phạm còn tạo nên những cột mốc đáng tự hào mà ít dòng họ nào sánh kịp. Đó là phi công đầu tiên hạ siêu pháo đài bay B.52 của Mỹ và trở về an toàn, cũng là người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ, người Việt Nam đầu tiên ba lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng. Tên của kỷ lục gia ấy là Phạm Tuân. Còn có thể kể đến “Bà tổ của nghề Hát chèo Việt Nam” là cụ Phạm Thị Trân, nữ nghệ sĩ sống vào thời nhà Đinh. Ở cuối thế kỷ XV còn có vị Trạng nguyên Phạm Đôn Lễ là người đầu tiên mang nghề dệt chiếu về Việt Nam.

Về kinh tế, khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội cũng có rất nhiều người họ Phạm được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, Anh hùng Lực lượng vũ trang, Nhà giáo Nhân dân, Thầy thuốc Nhân dân, Nghệ sĩ Nhân dân, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, và rất nhiều nhà thơ nhà văn, nhạc sĩ nổi tiếng, như Nhà bác học Phạm Quang Lễ (Trần Đại Nghĩa), Giáo sư - Viện sĩ Phạm Huy Thông, Giáo sư - Tiến sĩ Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Giáo sư - Viện sĩ Phạm Song, Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Khắc, Trung tướng Công an nhân dân Phạm Kiệt, Nhạc sĩ Phạm Duy, Nhạc sĩ Phạm Tuyên…

Ngày nay, để gắn kết tình đoàn kết giữa các thành viên trong họ tộc, Ban liên lạc họ Phạm Việt Nam được thành lập, sau đó đổi tên thành Hội đồng họ Phạm Việt Nam nhằm tăng cường tinh thần tương thân tương ái không chỉ trong họ tộc mà còn với toàn thể bách gia trăm họ khác, phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn”

--------------oOo--------------

Khi đăng ký tài khoản Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC tại đây, bạn có cơ hội được:

Bình luận, đóng góp ý kiến và giao lưu cùng tác giả.
Sở hữu ngay báo cáo quản trị cá nhân và blog riêng.
Truy cập không giới hạn sách, truyện, tài liệu học tập và giải trí thú vị, đa dạng, đa lĩnh vực.

Thông tin về Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC (HBank DJC):

☎️ Hotline: 0369 049 868 | 0335 609 868

💌 Email: info@djc.vn