Họ Trần đời đời vang danh “Hào khí Đông A”

04/03/2025 | 159 lượt xem | DBI

Đất nước Việt Nam có bề dày lịch sử hơn 4.000 năm với hàng trăm họ tộc đã viết nên những trang sử oai hùng, trong đó, họ Trần là một trong những dòng họ nổi tiếng và giàu truyền thống bậc nhất ở nước ta. Đã có rất nhiều người con họ Trần ghi tên mình vào lịch sử với những công lao trong công cuộc dựng xây, mở mang bờ cõi và làm rạng danh quê hương Việt Nam.

Họ Trần xuất hiện ở nước ta từ rất sớm. Vào thời Hùng Vương có một danh tướng tên là Trần Tự Minh, vị tướng này đã giúp Vua An Dương Vương kháng Tần và kiến lập nên nước Âu Lạc. Sau đó có bà Man Thiện, tên thật là Trần Thị Đoan, là thân mẫu của Hai Bà Trưng, người đã hết lòng ủng hộ, giúp sức cho hai nữ tướng nổi dậy khởi nghĩa chống lại nhà Hán. Đó chính là những người họ Trần đầu tiên đặt nền móng cho sự ra đời và phát triển của dòng họ này.

Trải qua hàng trăm năm phát triển, họ Trần đã vươn mình trở thành một dòng họ lớn mạnh, góp công lao không nhỏ trong mọi lĩnh vực, mọi mặt đời sống xã hội của đất nước. Họ Trần đã sản sinh ra các chính trị gia, nhà quân sự kiệt xuất cho dân tộc như Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, người anh hùng dân tộc, vị Quốc công tiết chế tài ba được người đời phong là “Đức Thánh Trần”; danh tướng Trần Bình Trọng, người đã chống giặc Mông - Nguyên đến hơi thở cuối cùng và để lại câu nói bất hủ: “Ta thà làm ma nước Nam chứ không thèm làm vương đất Bắc”; Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng là người họ Trần, đó là Tổng Bí thư Trần Phú; Bác sĩ Trần Duy Hưng, vị Thị trưởng đầu tiên của Thủ đô Hà Nội… Và còn có một tên tuổi vô cùng đặc biệt, đó là Giáo sư Trần Đại Nghĩa. Ông tên thật là Phạm Quang Lễ nhưng đã được Bác Hồ đổi tên thành Trần Đại Nghĩa. Bác đã giải thích rằng từ “Đại Nghĩa” ở đây là việc nghĩa lớn, còn họ Trần là dòng họ lẫy lừng trong sử sách và là họ của Hưng Đạo Vương, một anh hùng dân tộc. Điều đó đủ cho thấy uy tín của dòng họ Trần và sự tin của Bác đối với dòng họ này.

Dòng họ Trần cũng là dòng họ có thành tích khoa bảng đáng tự hào khi mà thời đại nào cũng có những người đỗ đại khoa, vinh danh bảng vàng. Trong lịch sử đã chứng kiến rất nhiều vị đại khoa là những người mang họ Trần hoặc có gốc gác là họ Trần, như Trạng nguyên Trần Quốc Lặc, Trạng nguyên Trần Cố, Trạng nguyên Trần Văn Bảo, Trạng nguyên Đặng Công Chất, Tiến sĩ Trần Quốc Khái. Họ đều là những người hiền tài, trụ cột đất nước trong thời đại của mình.

Nhắc đến dòng họ Trần thì không thể không nhắc tới Vương triều Trần cùng 12 đời Vua Trần đã tạo nên “Hào khí Đông A” vàng son trong lịch sử, kéo dài 175 năm, từ năm 1225 đến năm 1400. “Hào khí Đông A” là câu nói phản ánh chí khí mạnh mẽ, oai hùng và hào sảng của dòng họ Trần (Trần 陳 là được ghép từ hai thành phần là Đông (東) và A (阿)). “Hào khí Đông A” ra đời khi nhà Trần giành chiến thắng liên tiếp trong ba cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên khiến cho khí thế của dân tộc được bùng lên mạnh mẽ. Đây chính là đại diện cho tinh thần bất khuất, dũng cảm, quyết chiến quyết thắng mọi kẻ thù của nhân dân Đại Việt.

Bối cảnh ra đời của “Hào khí Đông A” là khi nước Đại Việt vào cuối thời Lý đã trở nên loạn lạc, sa sút. Những người họ Trần bằng tài năng và sự ủng hộ của đông đảo quần chúng nhân dân đã từng bước đưa Đại Việt trở lại sự yên bình vốn có. Sau đó, họ Trần đã lên ngôi vị cao nhất của đất nước với sự kiện năm 1225, Trần Cảnh lên ngôi Hoàng đế, lập ra nhà Trần. Vương triều Trần bắt đầu từ Vua Trần Thái Tông đến khi kết thúc dưới triều Vua Trần Thiếu Đế tổng cộng được 175 năm, truyền qua 12 đời vua. Trong khoảng thời gian ấy, nhà Trần đã để lại những chiến công vĩ đại được sử sách lưu danh muôn thuở, trong đó nổi bật là chiến thắng trong ba cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên xâm lược, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.

Chiến thắng đầu tiên diễn ra vào năm 1258 khi nhà Trần đã lãnh đạo nhân dân thực hiện kế “vườn không nhà trống” để đối phó với ba vạn quân Mông Cổ hung hãn. Quân giặc dần lâm vào thế bị động và chỉ chờ có thế, ngày 29 tháng 01 năm 1258, nhà Trần mở cuộc phản công lớn vào Đông Bộ Đầu, quân Mông cổ thua trận phải rút chạy về nước.

Gần 30 năm sau, quân Mông - Nguyên lại một lần nữa tấn công nước ta. Trong cuộc kháng chiến lần này, Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn lần đầu tiên lĩnh ấn Quốc công tiết chế, thống lĩnh toàn quân đánh giặc và ông đã để lại một câu nói huyền thoại thể hiện ý chí ngút trời rằng: “Bệ hạ hãy chém đầu thần trước rồi hãy hàng” khi được Vua Trần Nhân Tông hỏi có nên đầu hàng giặc để tránh đổ máu cho dân. Cũng bằng chiến thuật “vườn không nhà trống” vô cùng hiệu nghiệm cùng tinh thần chiến đấu quả cảm của quân đội, nhà Trần đã khiến cho quân Mông - Nguyên lần lượt nhận những thất bại đau đớn ở Tây Kết, Hàm Tử (Khoái Châu, Hưng Yên), Chương Dương (Thường Tín, Hà Nội). Quân giặc đại bại, 50 vạn quân xâm lược phải rút lui, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến lần thứ hai.

Không cam chịu hai thất bại trước đó, cuối tháng 12 năm 1287, Vua Nguyên huy động 30 vạn quân Nguyên tiến vào nước ta hòng biến nước ta thành thuộc địa. Tiếp nối những chiến công của Ngô Quyền và Vua Lê Đại Hành, quân dân nhà Trần một lần nữa cho kẻ xâm lược phải ghi nhớ tên con sông huyền thoại của đất nước lần thứ ba, đó là dòng sông Bạch Đằng. Tháng 4 năm 1288, nhà Trần tổ chức một trận quyết chiến chiến lược trên sông Bạch Đằng. Một trận thủy chiến ác liệt đã diễn ra, tướng giặc Ô Mã Nhi bị bắt sống. Tin thất trận bay đến đạo quân trên bộ khiến chúng vô cùng hoảng sợ, rút lui một mạch về nước, từ đây nhà Nguyên cũng từ bỏ hẳn ý định xâm lược nước ta.

Không chỉ bảo vệ vững chắc chủ quyền đất nước, vương triều Trần còn là một triều đại hưng thịnh bậc nhất trong lịch sử nước nhà. Triều đại này có rất nhiều vị vua tài ba, anh minh, yêu nước thương dân. Ngoài ra, nhà Trần còn có sự phò tá của các bề tôi lương đống như Nguyễn Hiền, Phạm Ngũ Lão, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trung Ngạn… nên nước Đại Việt dưới thời Trần được đánh giá là một quốc gia cường thịnh, nhân dân an cư lạc nghiệp, bên ngoài các nước đều phải kiêng nể.

“Hào khí Đông A” chính là đỉnh cao của Vương triều Trần và là dấu hiệu đặc trưng để nhận biết vương triều này. Ngày nay, dòng họ Trần đã vươn mình trở thành dòng họ lớn thứ hai ở Việt Nam với quy mô khoảng 12,1% dân số cả nước. Những người con họ Trần đã, đang và sẽ phát huy một cách mạnh mẽ truyền thống vẻ vang của dòng họ mình, “Hào khí Đông A” sẽ tiếp tục được phát huy trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam.

Để tiếp cận nhiều thông tin hơn về lịch sử, truyền thống và những thành tựu của họ Trần, mời bạn khám phá Thư viện số Trần Tộc trên nền tảng Ngân hàng Di sản số DJC (DJC HBank).

--------------oOo--------------

Khi đăng ký tài khoản Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC tại đây, bạn có cơ hội được:

Bình luận, đóng góp ý kiến và giao lưu cùng tác giả.
Sở hữu ngay báo cáo quản trị cá nhân và blog riêng.
Truy cập không giới hạn sách, truyện, tài liệu học tập và giải trí thú vị, đa dạng, đa lĩnh vực.

Thông tin về Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC (HBank DJC):

☎️ Hotline: 0369 049 868 | 0335 609 868

💌 Email: info@djc.vn