Họ Mai: Niềm tự hào từ cổ tích bước ra đời thực

19/02/2025 | 207 lượt xem | DBI

Họ Mai là một trong những dòng họ lâu đời ở Việt Nam và có những đóng góp quan trọng xuyên suốt lịch sử phát triển của dân tộc. Dòng họ đã sản sinh ra vô số danh nhân tiêu biểu hết lòng cống hiến phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân, có những đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước, được sử sách lưu danh, nhân dân mến mộ, tôn kính.

Họ Mai là một họ hiếm của người dân ở vùng văn hóa Á Đông như Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tiên. Ở Việt Nam, người họ Mai chiếm chưa đầy 1% dân số, sinh sống tập trung ở các tỉnh thành thuộc Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Đây là một trong những dòng họ nội sinh và xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử. Truyền thuyết kể lại rằng, vào thời Hùng Vương thứ 17, có một người họ Mai vì sống ngay thẳng nên cả gia đình bị lưu đày ra đảo hoang ở phía Đông, hòn đảo ấy nay thuộc xã Nga Phú, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Giữa mênh mông biển cả bao la, chỉ với hai bàn tay trắng, tưởng chừng như cái chết đã cận kề nhưng với niềm tin vào chính mình, tự lực vươn lên, gia đình họ Mai ấy không những sống tốt mà còn tạo nên một kỳ tích. Đó chính là sự tích về quả dưa hấu nổi tiếng trong kho tàng truyện cổ dân gian Việt Nam, và nhân vật họ Mai được nhắc đến trong câu chuyện chính là đức Thượng Thủy tổ họ Mai Việt Nam - ngài Mai An Tiêm.

Khi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa, từ trang An Nội, huyện Nga Sơn (nay là xã Nga Thiện, tỉnh Thanh Hóa), bốn anh em Mai Đạt, Mai Thỏa, Mai An, Mai Trí đã theo về tụ nghĩa dưới trướng Hai Bà. Cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi, bốn anh em cùng mẹ quay về tiếp tục xây dựng trang An Nội và được dân làng tôn là Trưởng làng. Đến thế kỷ VIII, một người họ Mai là Mai Thúc Loan đã dựng cờ khởi nghĩa, chống lại sự đô hộ hà khắc của nhà Đường. Cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan bùng nổ vào đầu năm Quý Sửu 713 tại Rú Đụn (huyện Nam Đàn, Nghệ An) và giành được thắng lợi, giải phóng đất nước. Tháng 04 năm 713, Mai Thúc Loan lên ngôi vua, lấy hiệu là Vua Mai Hắc Đế. Mai Hắc Đế và các hậu duệ đã giữ được nền độc lập trong khoảng 10 năm. Sau này, các con của Vua Mai Hắc Đế đều là những tướng lĩnh dũng cảm, không sợ hy sinh, kiên cường chiến đấu đến cùng bảo vệ Tổ quốc. Tưởng nhớ đến công lao của Vua Mai Hắc Đế, các đời vua về sau đã sắc phong và xếp ngài vào hàng “Thượng đẳng tối linh Mai Hắc Đế thiên tôn”. Cuộc khởi nghĩa Hoan Châu chống quân xâm lược nhà Đường do Vua Mai Hắc Đế lãnh đạo là một trong những trang vàng trong lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta và người anh hùng Mai Thúc Loan đã xây dựng nên một vương triều độc lập của dòng họ, trở thành niềm tự hào của họ Mai nói riêng và nhân dân Việt Nam nói chung.

Bên cạnh đó còn có rất nhiều người hiền tài họ Mai có công với đất nước. Ví dụ như ở xã Quang Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa có chi họ Mai đã truyền được hơn 30 đời, sản sinh ra nhiều người có công với nước, tiêu biểu như cụ Mai Phúc Trường là người tham dự hội nghị Diên Hồng thể hiện quyết tâm đánh giặc Mông - Nguyên. Xuôi về phương Nam, tại mảnh đất Bình Định hàng bao năm nay vẫn còn nhắc đến tên tuổi của người chí sĩ Mai Xuân Thưởng - vị Lãnh binh đã hưởng ứng chiếu Cần Vương chống thực dân Pháp xâm lược, khi bị địch bắt và đưa ra pháp trường, ông vẫn bình tĩnh, hiên ngang và đọc những câu thơ đầy khí khái: “Chết bởi vì dân, chết bởi thời/Chết nào có sợ, chết như chơi”. Đến thời hiện đại, trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, hàng vạn người là con em họ Mai đã lên đường nhập ngũ, chiến đấu anh dũng, nhiều người đã trở thành liệt sĩ, thương bệnh binh, bị nhiễm chất độc hóa học. Những sự hy sinh cao cả ấy đã góp phần tô thắm truyền thống yêu nước, cách mạng và tinh thần xả thân vì Tổ quốc của dòng họ Mai.

Họ Mai còn nổi danh là dòng họ hay chữ và có truyền thống khoa bảng. Từ khi nền khoa cử Việt Nam được hình thành, đã có hàng trăm vị Tiến sĩ họ Mai thi đỗ trong các kỳ thi Nho học của triều đình, tiêu biểu nhất là “Gia đình Tiến sĩ” họ Mai ở xã Đào Viên, thị xã Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh với 04 vị Tiến sĩ thuộc ba thế hệ kế tiếp nhau. Ở Thạch Giản, xã Nga Thạch, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa có chi họ Mai “trâm anh thế phiệt”, đời nào cũng có người đỗ đạt, làm quan to trong triều, tiêu biểu như cụ Toàn Quận công Mai Thế Châu, Thám hoa Mai Anh Tuấn…

Trong các lĩnh vực văn hóa, kinh tế, giáo dục còn có rất nhiều người con họ Mai ưu tú khác. Điển hình là họa sĩ Mai Trung Thứ, người con của chi họ Mai ở huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình. Ông là đạo diễn bộ phim về các hoạt động của Bác Hồ tại Pháp năm 1946 với nhiều tư liệu quý giúp nhân dân ta và cả thế giới hiểu biết thêm về Việt Nam trong bối cảnh đất nước vừa giành được độc lập, vận nước như ngàn cân treo sợi tóc. Hay ở xã Mỹ Lương, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang, mảnh đất đã sinh ra nữ doanh nhân Mai Kiều Liên, nguyên Ủy viên trung ương Đảng khoá VIII, Tổng giám đốc Công ty sữa Vinamilk, Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới, người được tạp chí Forbes bình chọn là một trong 50 phụ nữ có sức ảnh hưởng nhất Việt Nam năm 2019. Tất cả những tấm gương đó đã góp phần làm vẻ vang dòng họ Mai nói riêng và rạng danh trí tuệ con người Việt Nam nói chung.

Hãy cùng khám phá những câu chuyện thú vị về các danh nhân lịch sử của họ Mai để hiểu rõ hơn về lịch sử phát triển cùng truyền thống anh hùng của dòng họ này. Đó chính là những bài học rất quý giá trong thời đại mới, cổ vũ cho con cháu họ Mai và hậu thế tiếp tục phát huy những di sản của tổ tiên trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam.

Để tiếp cận nhiều thông tin hơn về lịch sử, truyền thống và những thành tựu của họ Mai, mời bạn khám phá Thư viện số Mai Tộc trên nền tảng Ngân hàng Di sản số DJC (DJC HBank).

--------------oOo--------------

Khi đăng ký tài khoản Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC tại đây, bạn có cơ hội được:

Bình luận, đóng góp ý kiến và giao lưu cùng tác giả.
Sở hữu ngay báo cáo quản trị cá nhân và blog riêng.
Truy cập không giới hạn sách, truyện, tài liệu học tập và giải trí thú vị, đa dạng, đa lĩnh vực.

Thông tin về Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC (HBank DJC):

☎️ Hotline: 0369 049 868 | 0335 609 868

💌 Email: info@djc.vn