Đất nước Việt Nam có bề dày lịch sử hơn 4.000 năm với hàng trăm họ tộc đã viết nên những trang sử oai hùng, trong đó, họ Đỗ/Đậu là một trong những dòng họ nổi tiếng và giàu truyền thống bậc nhất ở nước ta. Đã có rất nhiều người con họ Đỗ/Đậu ghi tên mình vào lịch sử với những công lao trong công cuộc dựng xây, mở mang bờ cõi và làm rạng danh quê hương Việt Nam.

Cộng đồng họ Đỗ/Đậu Việt Nam đã sinh sống trên lãnh thổ nước Việt Nam từ rất xa xưa và là dòng họ lâu đời nhất nước ta với lịch sử hơn 5.000 năm. Đây là dòng họ đứng thứ mười về mức độ phổ biến, chiếm khoảng 1,4% dân số Việt Nam. Sở dĩ có sự khác nhau về tên gọi “Đỗ” và “Đậu” là do cách phát âm của từng vùng miền. Họ Đỗ tập trung ở các tỉnh thành khu vực phía Bắc, còn họ Đậu xuất hiện ở khu vực miền Trung và miền Nam. Vốn trước kia, người miền Trung và miền Nam cũng gọi là “Đỗ” nhưng phát âm với giọng rất nặng, từ “Đỗ” thành “Độ”, lâu ngày đọc chệch thành “Đậu”. Từ đó mới có họ Đậu ở phương Nam. Điều này là có cơ sở bởi người miền Bắc thường gọi tên một loại ngũ cốc là đỗ, còn miền trong gọi là đậu hay thi đỗ thì gọi là thi đậu cũng cùng lý do phát âm.

Ngược dòng lịch sử, người họ Đỗ đầu tiên được sử sách nhắc đến là Đỗ Ngoạn hay còn được suy tôn là Công chúa Đoan Trang. Công chúa kết hôn với Đế Minh, sinh ra Lộc Tục, sau này, Lộc Tục lên làm vua của người Bách Việt, đặt tên nước là Xích Quỷ, lấy hiệu là Kinh Dương Vương. Kinh Dương Vương chính là Thủy tổ của người Việt, là cha của Lạc Long Quân và tổ của các Vua Hùng. Vì thế mà Công chúa Đoan Trang Đỗ Ngoạn không chỉ là Tổ mẫu của dòng họ Đỗ/Đậu nói riêng mà còn là Tổ mẫu của dân tộc Việt nói chung.

Trong suốt chiều dài lịch sử phát triển của dân tộc Việt Nam đã xuất hiện nhiều danh nhân họ Đỗ/Đậu nổi tiếng với văn tài võ trị. Có thể nói rằng, thời đại nào cũng có nhân tài kiệt xuất họ Đỗ/Đậu. Họ là những chính trị gia, tướng lĩnh quân sự, danh nhân văn hóa góp công rất lớn cho sự phát triển của các triều đại, các thời kỳ lịch sử.

Thời Bắc thuộc có Đỗ Năng Tế, Đỗ Anh Hàn… là những bậc hào kiệt tham gia vào các cuộc khởi nghĩa để đòi lại độc lập cho dân tộc từ tay giặc ngoại xâm phương Bắc.

Đến thời phong kiến độc lập, trải qua các triều đại Ngô, Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần, Hồ, Hậu Lê, Mạc, Tây Sơn, Nguyễn, người họ Đỗ/Đậu đã góp mặt trong bộ máy quan lại các cấp, có những người trở thành những đại thần trụ cột, có tác động to lớn đến tình hình chính trị Đại Việt, có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến thời cuộc. Thời Đinh có sứ quân Đỗ Cảnh Thạc, một thủ lĩnh quân sự trong “Loạn 12 sứ quân”; thời Lý có Đỗ Anh Vũ, Đỗ An Di, Đỗ Thế Diên… đều là những phụ chính đại thần giúp Vua Lý trị quốc. Thời nhà Trần nổi tiếng với hai danh tướng Đỗ Hành và Đỗ Khắc Chung có công rất lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên, trong đó Đỗ Hành là người đã bắt sống Ô Mã Nhi trong trận thủy chiến Bạch Đằng 1288, còn Đỗ Khắc Chung với tài trí hơn người cùng nghệ thuật ngoại giao khéo léo được Vua Trần tin tưởng và ban quốc tính họ Trần. Đến thời Hậu Lê và Mạc, ngoài những khai quốc công thần trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn như Đỗ Bí (được ban quốc tính thành Lê Bí) thì còn có các nhà khoa bảng nổi tiếng như Trạng nguyên Đỗ Lý Khiêm (đỗ Trạng năm 1499), Trạng nguyên Đỗ Tống (đỗ Trạng năm 1529), Tiến sĩ Đỗ Nhuận, Đỗ Oánh… Thời Tây Sơn, nhà Nguyễn có ông Đỗ Quang (1807 - 1866) người phủ Ninh Giang (nay là thị trấn Gia Lộc, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương) thi đỗ Tiến sĩ khoa Nhâm Thìn 1832, là vị quan thanh liêm nổi tiếng trong lịch sử triều Nguyễn. Hiện nay có nhiều tỉnh thành lớn có đường phố mang tên Đỗ Quang. Đình làng Phương Điếm, huyện Gia Lộc đã thờ ông là Thành hoàng, lăng mộ ông được xếp hạng di tích cấp Quốc gia. Hay ông Đỗ Thúc Tịnh (1818 – 1862) là người huyện Hòa Vang, Đà Nẵng, thi đỗ Tiến sĩ khoa Mậu Thân 1848, sinh thời là một vị quan có tiếng là cần - cán - công - liêm. Khi ông mất, Vua Tự Đức đã truy phong là “Văn Võ Toàn Tài Đại Tướng Công”. Những đóng góp của người họ Đỗ/Đậu trong các lĩnh vực văn hóa và giáo dục đất nước có vai trò rất quan trọng, giúp nâng cao dân trí và phát triển xã hội Đại Việt trong suốt thời kỳ phong kiến Việt Nam, tạo nên những dấu mốc đáng tự hào cho nền văn minh Đại Việt.

Trong thời kỳ hiện đại, dòng họ Đỗ /Đậu cũng có rất nhiều người tham gia vào bộ máy nhà nước và trở thành những nhà lãnh đạo, những chiến sĩ cộng sản tài ba, kiên trung, tài giỏi và đức độ. Điển hình là nguyên Phó Tổng thư ký Đảng Dân chủ Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Văn hóa Đỗ Đức Dục, ở Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đều có những con đường mang tên ông; hay Đại tướng Đỗ Bá Tỵ, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội, nguyên Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nguyên Tổng tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam. Bên cạnh đó là 15 vị mang hàm Tướng của Quân đội nhân dân Việt Nam và khoảng 97 vị Đại biểu Quốc hội, thành viên các Uỷ ban Quốc hội và Chính phủ từ khoá I cho đến nay.

Dòng họ Đỗ/Đậu còn có truyền thống hiếu học và đỗ đạt rất đáng tự hào. Đây là dòng họ xếp thứ sáu về khoa bảng trong lịch sử các kỳ thi Nho học ở nước ta. Theo các số liệu thống kê, có đến 132 vị Đại khoa mang họ Đỗ/Đậu, trong đó có 05 vị ở bậc Tam khôi (Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa), 18 vị Đệ nhị giáp Tiến sĩ, 62 vị Đệ tam giáp Tiến sĩ, 08 vị là Phó bảng. Đặc biệt, bước sang thời hiện đại, họ Đỗ/Đậu càng thêm phát dòng khoa bảng. Tính từ năm 1945 đến năm 2003, dòng họ Đỗ/Đậu đã có 486 vị Tiến sĩ, 157 vị được Nhà nước ta phong chức danh khoa học bậc cao (Viện sĩ, Giáo sư, Phó Giáo sư), 50 vị được phong tặng danh hiệu “Nhân dân”, 215 vị được tặng danh hiệu “Ưu tú” gồm 32 Nghệ sĩ Ưu tú, 109 Nhà giáo Ưu tú và 64 Thầy thuốc Ưu tú.

Những câu chuyện về các bậc tiền nhân họ Đỗ/Đậu và truyền thống yêu nước của dòng họ này là những bài học quý báu cho các thế hệ con cháu mai sau và hậu thế cùng nhau noi theo, vun đắp nên truyền thống văn hoá, xây dựng và bảo vệ non sông gấm vóc Việt Nam ngày một tươi đẹp.

Để tiếp cận nhiều thông tin hơn về lịch sử, truyền thống và những thành tựu của họ Đỗ/Đậu, mời bạn khám phá Thư viện số Đỗ Tộc trên nền tảng Ngân hàng Di sản số DJC (DJC HBank). 

--------------oOo--------------

Khi đăng ký tài khoản Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC tại đây, bạn có cơ hội được: 

• Bình luận, đóng góp ý kiến và giao lưu cùng tác giả.
• Sở hữu ngay báo cáo quản trị cá nhân và blog riêng.
• Truy cập không giới hạn sách, truyện, tài liệu học tập và giải trí thú vị, đa dạng, đa lĩnh vực.

Thông tin về Ngân hàng Di sản Tri thức tinh hoa DJC (HBank DJC):

1. Link Web djc.vn
2. Link Tải App iOS 
3. Link Tải App Android
4. Profile HBank
5. Giải thưởng Heritage Brand Review Award

☎️ Hotline: 0369 049 868 | 0335 609 868 

💌 Email: info@djc.vn