Hiểu về nguồn cội, tiếp xúc với tổ tiên để sống với lòng biết ơn vốn luôn là triết lý nhân sinh bất diệt của nhân loại; là ý niệm đủ lớn để biến thành lý tưởng và thậm chí thành DNA trong mỗi chúng ta.

Khi sinh ra, chúng ta - những thành viên trong hơn 8 tỷ con người trên hành tinh này - đều mang sẵn họ riêng cho mình. Chúng ta vốn không có quyền lựa chọn họ tên cho mình, nhưng chúng ta có quyền tìm hiểu về nguồn cội, về gốc rễ, về những câu chuyện tạo nên niềm tự hào cho cuộc sống của ta. Câu chuyện về họ, về tên chính là thông điệp mà gia đình, người thân, người đặt tên và vũ trụ gửi gắm cho mỗi chúng ta.

Hãy thử liên hệ đến câu chuyện của Gia tộc Boehringer của Đức; Thomson của Canada; Johnson, Koch, Mars của Mỹ; Wertheimer của Anh; Ambani của Ấn Độ; Al Saud của Saudi Arabia; Hermes của Pháp; Walton từ Bentonville Arkansas và Kim của Hàn Quốc hay Đỗ gia, Trương gia, Lý gia, Phạm gia của Việt Nam… Điều gì đã khiến những gia tộc này xây dựng thành công các đế chế chiếm lĩnh thị trường toàn cầu và thậm chí có thể chi phối GDP của quốc gia?

Hãy thử quay về quá khứ và đặt câu hỏi: “Tại sao các Vương triều, các quý tộc coi trọng việc đặt tên, coi trọng việc ghi danh con cháu vào gia phả từ đường và việc dạy giỗ về lễ nghĩa rất sớm?”. 

Và hãy trở lại với hiện tại này, cùng những câu hỏi dẫn chúng ta đến với sự suy ngẫm cho riêng mình, rằng: “Tại sao thế giới phát triển ngân hàng lưu trữ gen? Tại sao lại có nhiều công trình vĩ đại nghiên cứu về gen di truyền như bây giờ?”; “Vậy, tương lai với trí tuệ nhân tạo, với sự bùng nổ của công nghệ, thế giới sẽ ra sao?”…

Những câu hỏi tưởng chừng không liên quan ấy thực chất cùng dẫn về một đích đến - sự tinh hoa của kiến thức trong Gia phả học. Khởi đầu là những ghi chép nhằm lưu trữ, lưu truyền giá trị tinh hoa trong gia đình, dòng tộc cho thế hệ sau. Và mọi sự tiến bộ ở hiện tại này rồi cũng sẽ trở thành di sản tinh hoa cho thế hệ kế thừa.

Thế nên, ở bất kể ở thời kỳ nào, gia phả luôn được xem là “gia bảo”. Sự quý giá của gia phả nằm ở những ghi chép để hậu thế có thể hiểu rõ nguồn cội của mình. Chính từ việc tìm hiểu một cách sâu sắc, thế hệ trẻ có cơ hội tiếp xúc để cảm nhận được sự gắn kết, niềm tự hào với gia đình, dòng tộc, tổ tiên của mình. Từ đó hun đúc tinh thần phụng hiến dựa trên ý thức trách nhiệm đối với dòng họ, đất nước, quê hương. Gia phả không những là cơ sở vững vàng nhất để giáo dục hậu thế, mà còn là một trong những phương thức để sự kết nối giữa các thế hệ thêm vững chặt hơn.

Nhìn vào giá trị to lớn của gia phả, chúng ta có thể hình dung được tầm quan trọng của ngành Gia phả học. Đây là một ngành khoa học lịch sử, trong đó, những sự kiện của gia đình, dòng họ được ghi chép trên tinh thần sử học, tức là dựa vào những sự kiện có thật và quan trọng của đất nước. Bên cạnh đó, Gia phả học còn có mối quan hệ và sự tác động qua lại với các môn khoa học về con người - Sử học, Tâm lý học, Văn hóa học, Nhân học, Nhân khẩu học và Di truyền…

Nên, việc tìm hiểu những kiến thức cơ bản về Gia phả học là một trong những cách giúp chúng ta làm cho kiến thức nền của mình vững vàng hơn. Ở đây, trong quyển “Gia phả học tinh hoa” này, bạn đọc có thể dễ dàng tiếp cận với những tiền đề quan trọng liên quan đến Gia phả học, nhằm chọn lựa hướng phát triển kiến thức phù hợp nhất cho mình trong bộ môn khoa học đầy thú vị này!

Ngày 11 tháng 11 năm 2024

ThS. Nguyễn Châu Linh